Թուրքական մամուլը և Ադրբեջանի սարքովի հերոսը

Հասարակական12:29, 01 Սեպտեմբեր 2012

Թուրքական մամուլը և Ադրբեջանի սարքովի հերոսը

Հունգարիայի իրավապահ մարմինների կողմից ադրբեջանական իշխանություններին արտահանձնված Ռամիլ Սաֆարովի մասին թուրքական մամուլում բազմաթիվ հրապարակումներ կան: Դրանք առայժմ առավելապես լրատվական բնույթի են` արձանագրելով փաստերն ու իրադարձությունների հաջորդականությունը. Ադրբեջանական բանակի սպա Ռամիլ Սաֆարովի հանցագործությունը, ցմահ ազատազրկումը, արտահանձնումը, Իլհամ Ալիևի կողմից ներման արժանանալը, պաշտոնական Երևանի արձագանքը, Հունգարիայի հետ դիվանագիտական հարաբերությունների խզումը և այլն:

Այդուհանդերձ, թուրքական մամուլում կարելի է նկատել հիշյալ թեմայի լուսաբանման նրբերանգներ, որոնք ցույց են տալիս ադրբեջանական քարոզչությանն աջակցելու միտում: Այսպես`

1. Հրապարակված նյութերի լիդերում (առաջնորդող հատված), կամ background-ներում կարծես թե ընդհանուր համաձայնության եկած պայմանավորվածությամբ թուրքական բոլոր լրատվամիջոցները Սաֆարովին նշում են որպես հայ զինվորականին կացնով սպանած ադրբեջանցի սպա: Ոչ մի տեղ չեք հանդիպի §հայ սպային քնած ժամանակ սպանած Սաֆարով¦ արտահայտությանը: Շուրջ երկու տասնյակ լրատվամիջոցների այս մարտավարությունը չի կարելի պատահականություն համարել: Այստեղ կա հստակ դիտավորություն. նպատակ է դրվել խնամքով թաքցնել ադրբեջանցի սպայի արարքի նենգությունը և վախկոտությունը, քանի որ դա հերոսին վայել չէր լինի, իսկ Սաֆարովին պետք է հերոսացնել:

2. Բաց թողնելով քնած ժամանակ հայ զինվորականին կացնահարելու շատ էական հանգամանքը, թուրքական մամուլը փոխարենը ջանասիրաբար ընդգծում է Սաֆարովի պատճառաբանությունը, թե ինչու է սպանել հայ սպա Գուրգեն Մարգարյանին: Իբր Սաֆարովը պաշտպանել է ադրբեջանական անարգված դրոշի պատիվը: Այս միտքը կարմիր թելի նման անցնում է թուրքական հրապարակումների տեքստերում ու ենթատեքստերում: Համառ հետևողականությամբ լսարանի համար կերտվում է սեփական ազգի դրոշը հերոսաբար պաշտպանած զինվորականի կերպար, այլ ոչ թե դավադրաբար ննջարան ներխուժած և քնած հակառակորդին գազանաբար սպանած մարդ:

3. Թուրքական մամուլում օրինակելի գործողությանը համարժեք վերաբերմունքով է հիշատակում Հունգարիային Ադրբեջանի վճարած 3մլրդ դոլարի պարագան: Թուրքական լրատվամիջոցները դա ներկայացնում են որպես ադրբեջանական պետության այդչափ մեծ հոգատար քայլ իր ընդամենը մի զինվորի համար: Մարդասպան հանցագործին ներում շնորհող, հերոսի դափնի տվող և հայատյացությունը խորացնող ադրբեջանական պետության պահվածքը թուրքական մամուլում վերաիմաստավորվում է որպես իր զինվորականի համար ոչինչ չխնայող պետության կերպար:

4. Մյուս սաֆարովյան դետալը, որ պարտադիր տեղ է գտնում թուրքական լրատվամիջոցներում, դա ադրբեջանցի սպայի` Թուրքիայում ստացած մարտական մկրտությունն է: Նա սովորել է Իզմիրի Մալթեփե ռազմական լիցեյում, ապա ուսումը շարունակել Անկարայի զինվորական դպրոցում և ստաժավորվել Թուրքիայի ցամաքային ուժերում: Ի դեպ, հունգարական բանտից դուրս գալուց հետո Ռամիլ Սաֆարովը թուրքական <Անադոլու> (Anadolu) լրատվական գործակալությանն ասել է. <Գիտեմ, որ Թուրքիան առաջին իսկ օրվանից հետաքրքվել է իմ հետ տեղի ունեցած դեպքով: Բարևներս թուրք ժողովրդին>:

Ելնելով վերոթվարկյալից` ակնհայտ է, որ թուրքական լրատվամեքենան ծառայում է Սաֆարովին հերոս սարքելու ադրբեջանական քարոզչության օգտին:

Մխիթար Նազարյան