ERMENI HABER AJANSI

Թուրքիան շարունակում է հայ-թուրքական հարաբերությունների հաստատման գործընթացը կապել Լեռնային Ղարաբաղի հետ: Այս անգամ դա արել է Թուրքիայի Առևտրի նախարար Հայաթի Յազըջըն:

Քրդական «Խաղաղություն և ժողովրդավարություն կուսակցության» պատգամավոր Մյուլիքյե  Բիրթանեն  գրավոր հարցում է ուղղել մեջլիսին` պահանջելով որպեսզի Թուրքիայի առևտրի նախարարը գրավոր կերպով պատասխանի:

Պատգամավորի և նախարարի  նամակները ներկայացվում  են ստորև:

Քուրդ պատգամավորի  հարցման մեջ մասնավորապես նշված է. «Կարսը Թուրքիայի միակ նահանգն է, որը փակ սահմաններ ունի: Արձանագրությունների ստորագրումից 4 տարի է անցել, սակայն դեռ որևէ առաջընթաց չկա: Երբ նայենք նահանգի սոցիալ-տնտեսական վիճակին, արձանագրությունները ժամ առաջ կյանքի կոչելը մեր առաջ է կանգնում որպես խիստ կարևոր անհրաժեշտություն: Այդ իսկ պատճառով  պետք է ապահովել արձանագրությունները ուժի մեջ մտցնող աշխատանքների  անհապաղ կատարումը և Աքյաքա մաքսային կետի վերագործարկումը:

Այս առումով`

1. Առկա  վիճակում Թուրքիա-Հայաստան առևտրի ծավալը որքա՞ն է: Թուրքիայի և Հայաստանի միջև առևտրի առկայության պայմաններում ինչո՞ւ է արևելյան սահմանը փակ: 

2. Ինչո՞ւ են այսչափ ուշացնում հայ-թուրքական ստորագրված արձանագրությունների վավերացումը: Արձանագրությունների  հաստատման համար Հայաստանի հետ պաշտոնական մակարդակով բանակցություններ ընթանու՞մ են:

3. Արձանագրությունների հաստատումը 2 երկրների միջև նոր բանակցությունների հե՞տ է կապված:

4. Աքյաքայի մաքսակետի վերագործարկմումն ի՞նչ պատճառների հետ է կապված: Հայաստանը ինչպե՞ս է վերաբերում այս հարցին: Խնդիրը արդյոք Թուրքիայի՞ց է բխում:

5. Թուրքիայի սահմանը չբացելու հարցում Ադրբեջանի կապը ո՞րն է: Արդյոք Ադրբեջանի կողմից սահմանային անցակետի բացման հարցում Թուրքիայի վրա ճնշում կա՞:

6. Հայաստանի և Թուրքիայի միջև արդյո՞ք առևտուր կա: Եթե այո, ապա ո՞րն է արևելյան սահմանը չբացելու պատճառը»:

Առևտրի նախարար  Հայաթի Յազըջըն ի պատասխան վերոնշյալ հարցման, հիշեցրել է, որ Թուրքիան Հայաստանի անկախությունը ճանաչած առաջին երկրներից մեկը է եղել: 

Յազըջըն, տեղեկացնելով, որ Հայաստանի անկախության ձեռքբերումից հետո Թուրքիայի և ԽՍՀՄ միջև գործող Կարս-Գյումրի (Աքքայա-Ախուրյան) սահմանային անցակետը վերածվեց Թուրքիա-Հայաստան սահմանակետի, սակայն այն ղարաբաղյան հակամարտության պատճառով 1993 թվականի ապրիլի 3-ից  փակվել է և ցամաքային ճանապարհով առևտրի  հնարավորությունը վերացվել է, նշել է.

«Թուրքիան մեծ կարևորություն է տալիս Հարավային Կովկասում խաղաղության և կայունության, տարածաշրջանում համագործակցության մշակույթի հաստատմանը: Հայաստանի հետ մեր հարաբերությունները կարգավորելու գործընթացն էլ սկսվել է այս ընկալմամբ:

Թուրքիայի և Հայաստանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը մաս է կազմում Հարավային Կովկասի մեր տեսլականին, ըստ որի, այնտեղ կտիրի համընդհանուր և երկարատև խաղաղության և համագործակցության մթոլորտը: 2009 հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրխում կնքվեցին հայ-թուրքական արձանարությունները, որոնք յուրաքանչույր կողմի համար համատեղ ջանքերի և քաղաքական կամքի դրսևորման հաջողված արդյունք են:

Տարածաշրջանում խաղաղության, անվտանգության, կայունության հաստատման նպատակով կարգավորման գործընթացն առաջ տանելու մեր ցանկությունը և կամքը պահպանում ենք: Արձանագրությունները շարունակում են մնալ ԹԱՄԺ-ի (Թուրքիայի ազգային մեծ ժողով) օրակարգում:

Մեր երկիրը  աջակցում է յուրաքնչյուր նախաձեռնություն, որն Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության սկզբունքի հիման վրա իր ներդրումը կունենա ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ լուծման գործընթացում: Այդ իսկ պատճառով Ադրբեջանի հետ երկխոսությամբ առաջնորդվելու ջանք է պետք գործադրել:

Հարավային Կովկասում առկա ստատուս-քվոն խաղաղությամբ և կայունությամբ պետք է փոխարինել:   Տարածաշրջանում  ամբողջական կարգավորումն ապահովելու նպատակով  մեր նախաձեռնություններն ապագայում նույնպես կշարունակվեն»:

Յազըջըն տեղեկացրել է նաև,  որ Թուրքիայի և Հայաստանի միջև 2013 թվականի առաջին եռամսյակում արտաքին առևտրի ծավալը եղել 29 հազար 859 ԱՄՆ դոլլար:

Ermenihaber.am