Հայերը, հույները և քեմալիզմը

Հասարակական15:25, 18 Հունիս 2013

Հայերը, հույները և քեմալիզմը

Թուրքական «Հաբերդիարբեքիր» թերթում հրապարակված «Հայերը, հույները և քեմալիզմը» հոդվածում հեղինակը ցույց է տալիս, թե ինչպես է հանրապետական Թուրքիայի քեմալական ղեկավարությունը ևս, շարունակելով նախորդների գործը, վարել փոքրամասնություններից ազատվելու քաղաքականությունը:

Հոդվածի հիմնական մասը` ստորև.

Եթե մի օր ձեր ճանապարհը անցնի Աթենքով և ուզենաք նպարավաճառի մոտից երկու տուփ լոխում գնել, ապա հնարավոր է, որ ձեր գնումը կատարեք վարպետ Կոստասի կրպակից:

Ո՞վ է վարպետ Կոստասը, կհարցնեք: Պատերազմից հետո փոխանակման հիմունքներով Թուրքիայից Հունաստան մեկնած մի ստամբուլաբնակ հույն է վարպետ Կոստասը: Եթե նա իմանա, որ Դուք Թուրքիայից եք եկել և Ստամբուլում էլ ծնվել ու մեծացել էք, փայլող աչքերով այդ մարդը ձեր մեջ իր երիտասարդությունն ու հեռու մնացած հայրենիքը կտեսնի: Երբ դուք Ստամբուլի մասին խոսեք, նրա հիշողությունները կվերակենդանանան և սիրտը կսկսի բաբախել իր ծննդավայրից հեռու անցկացրած տարիների կարոտով:

Թողենք Աթենքը: Ենթադրենք՝ Ձեր ճանապարհը անցնում է Փարիզով ու Դուք էլ դերձակի հետ կապված մի փոքր գործ ունեք: Ահա այդ ժամանակ էլ հավանական է, որ հայտնվեք վարպետ Հակոբի արհեստանոցում:

Իսկ Վարպետ Հակոբն ո՞վ է:

Նա էլ բռնագաղթի զոհ է, ով Դիարբեքիրից արտագաղթելով` հաստատվել է Փարիզում:

Կոստասներն ու Հակոբները այնքան շատ են, որ կամա թե ակամա, վաղ թե ուշ նրանց կհանդիպեք:

Արդյո՞ք գեղեցիկ չէր լինի.

Արդյո՞ք լավ չէր լինի, որ Բեյօղլու թաղամասի մայթերով քայլելիս տեսնեինք հույների կրպակներ, Դիարբեքիրի փողոցներում ականատես լինեինք հայ արհեստավորների ձեռքի շնորքին:

Պետք է ընդունենք, որ չհաջողեցինք:

Բազմամշակույթ պատմական ժառանգություն ունեցող այս հողի վրա մեր համատեղ կյանքը պահպանելու փոխարեն, միատարր և ձևական կարգի գերին դարձանք:

«Մենքեր»-ի այս դրախտային հայրենիքը դարձրինք «Եսեր»-ի երկիր: Մեղեդիներն ու տոները ձեռք-ձեռքի տված ոչնչացրեցինք: Հաղթվեցինք եսակենտրոն ու փողամոլ համակարգին:

Այս երկիրը որոշներից ազատելու համար հպարտանում էինք, սակայն այս սուրբ երկրի մյուս քաղաքացիների համար մի կտոր հողը շատ համարեցինք:

Մեր ենթագիտակցության մեջ ամրագրեցինք, որ պետք է ջարդել մեզ համար պոտենցյալ վտանգ հանդիսացող այդ մարդկանց գլուխները:

Մեր վախերը որպես իրական ընկալումներ մեկնաբանեցինք, մեր սանձարձակության ու հետամնացության դեմքը ծածկելու համար տեսակ-տեսակ տեսություններ օգտագործելով, ինքներս մեզ մխիթարեցինք:

Մենք նրանց ուրացանք, նրանք էլ մեզ մերժեցին: Մենք էլ, նրանք էլ օրեցօր ավելի դաժանացանք:

Նեստորին վռնդեցինք, հայկական հարց առաջացավ, հային վռնդեցինք, ասորին աչքի ընկավ, ասորին գնաց, այս անգամ էլ եզդին սկսեց աչքի ընկնել: Եզդիի հարցերը լուծեցինք, այս պարագայում էլ հույնը մեր գեղագիտական ճաշակին հարմար չեկավ: Վերջապես բոլորին վռնդելով` մտածեցինք, որ հանգիստ կլինենք, սակայն այս դեպքում էլ ալևիները անհանգստություն հարուցեցին: Նրանց կյանքն էլ մամլիչի մեջ առնելով, մեր դաշտը այնպես կանաչապատեցինք, որ կարդացող ուսանողների ձախ հայացքները մեր վրա բևեռվեցին: Նրանց բանտարկեցինք, այս անգամ էլ քրդերը կատաղեցին…

Մեր նախորդները ցանկանալով կամ չցանկանալով համառեցին իրենց սխալների մեջ, իսկ մենք, որ պետք է ուղղեինք այդ սխալները, ավելի համառ գտնվեցինք ու չթողեցինք, որ մեր «անվան» վրա փոշի նստի:

Ermenihaber.am