Թաներ Աքչամ. «Ճշմարտությունը թաքցնողը կառավարությանը ենթակա ոստիկանությունն է»

Հասարակական18:14, 23 Սեպտեմբեր 2013

Թաներ Աքչամ. «Ճշմարտությունը թաքցնողը կառավարությանը ենթակա ոստիկանությունն է»

Թուրքական «Թարաֆ» թերթում հրապարակվել է թուրք պրոֆեսոր Թաներ Աքչամի «Հանուն իրական արդարության» վերտառությամբ հոդվածը, որտեղ հեղինակը անդրադարձ է կատարում Դինքի դատավարությանը զուգահեռ տեղի ունեցած 2 կարևոր իրադարձությունների՝ Դինքի ընտանիքի՝ դատավարությանը չմասնակցելու մասին արած հայտարարությանը և Դինքի փաստաբան Ֆեթհիյե Չեթինի հրատարակած գրքին:

«Հրանտ Դինքի դատավարությունը վերսկսվեց:

Դատավարության վերսկսման հետ միասին 2 կարևոր իրադարձություններ տեղի ունեցան. Դինքի ընտանիքը հայտարարեց դատավարությանը չմասնակցելու մասին, Ֆեթհիյե Չեթինը հրատարակեց «Ամաչում եմ. Հրանտ Դինքի սպանության դատավարությունը» վերնագրով ծայրաստիճան կարևոր գիրքը:

Դինքի ընտանիքն իր հայտարարության մեջ նշել էր, որ իրենք չեն հրաժարվում իրական արդարադատության պահնջից, սակայն արդեն թատրոնի վերածված դատավարության դահլիճի փոխարեն նրանք կլինեն փողոցներում, պողոտաներում ու հրապարակներում:

Այս համատեքստում Չեթինի հրատարակած գիրքը մեծ կարևորություն է ներկայացնում: Սահուն լեզվով գրված այս գիրքը կարդալով՝ մարդ հասկանում է, որ իրականում ասպարեզում ոչ թե Դինքի սպանությունն է, այլ՝ Դինքի օպերացիան:

Չեթինն իր գրքում մի հարցի պատասխան է փնտրում՝ «Իրական արդարությունն ինչպե՞ս է արտահայտվելու:»

Հարցի պատասխանը պարզ է՝ Կառավարությունը գիտի իսկական մեղավորներին, սակայն արդարության ճանկերից փրկելու համար նրանց պահում է Անկարայի խորը միջանցքներում:

Չեթինի գրքից հասկանում ենք, որ այդ թաքցնելն այն աստիճան է, որ Էրգենեքոնի գործով ամբաստանյալների հեռախոսային խոսակցությունների վերծանումներից կտրվել են Հրանտ Դինքին վերաբերող մասերը, և դրանք չեն կցվել Էրգենեքոնի գործին:

Ստացվում է, որ նույնիսկ միայն խոսակցություններից հեռացված մասերը լսելու դեպքում կիմանանք, թե ովքեր են խառնված հանցագործության կազմակերպմանը: Օրինակ կարող ենք իմանալ, որ դրան խառնված է եղել Գլխավոր շտաբի Հատուկ պատերազմների վարչությունը: Իսկ ո՞վ է այս տեղեկությունները մեզանից թաքցնողը: Կառավարությանը ենթակա ոստիկանությունը:

Նույն գրքից հասկանում ենք, որ Դինքի դատավարության գործով պատժի արժանի մարդկանց ցուցակը չի սահմանափակվում կառավարության կողմից Անկարայի խորը միջանցքներում թաքցված մարդկանցով: Ստամբուլի մամուլի շենքերում զբոսնող այլ մեղսակիցներ էլ կան, և նրանց էլ անհրաժեշտ է ներառել այս գործով դատավարության մեջ: Այս շրջանակում առաջինը գալիս է «Հյուրիյեթ» թերթը և նրա խմբագրապետ Էրթողրուլ Օզքոքը: Ակնհայտ է դառնում, որ Օզքոքն իր վրա էր վերցրել իր թերթի միջոցով հանցագործության համար նպաստավոր հասարակական կարծիքի ձևավորման պարտականությունը: Այս հանգամանքն առնվազն հարցաքննությունների թեմա պետք է դառնար:

Այս թեմային ես կրկին անդրադարձ կկատարեմ, սակայն հիմա ցանկանում եմ Ֆեթհիյե Չեթինի գրքից որոշ մեջբերումներ կատարել: Չեթինը մեկ խոսքով շատ դիպուկ կերպով ցույց է տալիս թե ինչ պետք է անել, իրական արդարության ի կատար ածման համար՝ դադարել հանցագործության հանդիսատես լինել:

«Հրանտ Դինքի սպանությունը նախապատրաստությամբ և կատարմամբ մեր աչքերի առաջ իրագործվեց, իսկ մենք սահմանափակվեցինք այս ամենի հանդիսատեսը լինելով: Ճիշտ այնպես, ինչպես տարիներ շարունակ այլ սպանությունների հանցագորրծությունների ականատեսն ենք դառնում: Ասում են՝ առանց ականատեսի զուլում չի լինում: Այս հողերի վրա դաժանությունը միշտ հանդիսականներից է ուժ ստացել, մեղքը հանդիսականներից ստացած լուռ հմաձայնությամբ է դադարել մեղք դիտարկվելուց: Հանցագործները չեն դատապարտվել, մեղքերն ու մեղավորները անպատիժ են մնացել»:

Չեթինի ասածն իրականում շատ պարզ ճշմարտություն է՝ եթե որևէ հանցագործություն չեք պատժում, ապա այն մեդալի պես է ընդունվում և այդպիսով ստեղծում եք պայմաններ դրա կրկնության համար: Եթե ուզում ենք նմանատիպ հանցագործությունները չկրկնվեն, ապա պետք է դադարենք հանդիսատես լինելուց և իրականության հետքերով գնանք:

Այժմ «Հյուրիյեթի» ու Օզքոքի խնդրին ավելի մոտիկից կարող ենք նայել»:

Ermenihaber.am