Թուրք պատմաբան. «Էրդողանի համար հավաքելու եմ հայերի ջարդերի մասին Քեմալի ասած խոսքերը»

Հասարակական12:05, 28 Նոյեմբեր 2013

Թուրք պատմաբան. «Էրդողանի համար հավաքելու եմ հայերի ջարդերի մասին Քեմալի ասած խոսքերը»

Թուրք հրապարակոս, վտարանդի պատմաբան Թաներ Աքչամը Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ նոր հոդված է հրապարակել:

Ստորև ներկայացված է թուրքական «Թարաֆ» թերթում լույս տեսած «1920 թվականի ոգին և 2015 թվականը» վերտառությամբ հոդվածի հիմնական հատվածը:

«Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Էրդողանի ելույթում ամենակարևոր և ուշագրավ դրվագն այն էր, երբ հայտարարվեց նոր Թուրքիայի ստեղծման վերաբերյալ լուրը:

Ըստ վարչապետի՝ նոր Թուրքիան կառուցվելու է 1920 թվականին ստեղծված Թուրքիայի ոգու հիման վրա: «Քուրդիստան» եզրույթի կիրառական դարձնելու գաղտնիքը հենց այստեղ է: Էրդողանը «Քուրդիստան» բառն օգտագործելու համար իր հասցեին ուղղված քննադատություններին ի պատասխան նշեց, որ այն ինքը վերցրել է Մուստաֆա Քեմալից: Մասնավորապես հիշատակվում է, որ 1920 թվականի ապրիլի 24-ին Անկարայի նոր խորհրդարանում Քեմալը ելույթի ժամանակ օգտագործել է «Քուրդիստան» եզրաբառը:

Նոր Թուրքիան լինելու է 1920 թվականի ոգուն հարիր, ճիշտ այդ շրջանում օգտագործվող հասկացությունները վերստին կիրառվելու են… Էրդողանի ասածը հենց դա էր:

Իսկապես կարևոր ելույթ է…

Կարելի է եզրակացնել, որ ձեռնարկվող նոր քայլերի ժամանակ հենվել այնպիսի մեծությունների վրա, որոնց հեղինակությունը քննարկման ենթակա չէ, և նրանց միջոցով պաշտպանություն փնտրելն այնքան էլ վատ ռազմավարություն չէ:

Էրդողանի կողմից Քուրդիստան տերմինի կիրառումը և դրա կապելը Մուստաֆա Քեմալի հետ, դեռ խնդիրներ չեն առաջացրել: Չնայած այն իր մեջ լուրջ ռիսկեր է պարունակում: Պետք է խոստովանեմ, որ շատ եմ հավանել Էրդողանի կիրառած ռազմավարությունը:

2015 թվականն է գալիս, մոտենում է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցը:

Արդյո՞ք Էրդողանի ռազմավարությունը կկիրառվի 2015 թվականի համար, ի՞նչ կլինի: Քանի որ նոր Թուրքիայից, 1920 թվականի ոգուց է խոսվում և Մուստաֆա Քեմալի 1920 թվականի ելույթն է շոշափվում, այդ շրջանում Մուստաֆա Քեմալը հայերի տեղահանությունների և ջարդերի վերաբերյալ արտահայտած խոսքերը ինչու՞ Էրդողանի համար ի մի չբերենք: Ի՞նչ կլինի որ: Արդյո՞ք Էրդողանն ինքը չի ցանկանա 2015 թվականին ընդառաջ հանդիպել Քեմալի մի ամբողջ խոսքերի:

Ըստ իս` դա այնքան էլ վատ ռազմավարություն չէ: Մուստաֆա Քեմալի խոսքերը, ճիշտ և ճիշտ քրդական խնդրի նման հայկական հարցում էլ նոր երևույթների բարձրաձայման համար լավ նախադրյալներ են:

Գաղտնիք չէ, որ 1919-1920թթ. Մուստաֆա Քեմալի` հայկական հարցի նկատմամբ ունեցած դիրքորոշումը բավականին տարբերվում է ներկայիս իշխանությունների դիրքորոշումից: Այսօրվա պետական քաղաքականության հիմքում ժխտողականությունն է դրված: Ժխտողական քաղաքականությունը կարելի է մի նախադասությամբ ձևակերպել. «1915 թվականին ոչինչ չի եղել, եթե մի բան էլ եղած լինի, դրա պատաստխանատուները հայերն են»:

Մինչդեռ 1918-20 թվականներին Մուստաֆա Քեմալի դիրքորոշումն այլ էր: Բացեբաց ժխտում չկար: Ընդհակառակը Քեմալը կողմ էր հանցագործությունների պատասխանատուների բացահայտմանը և նրանց պատժելուն: Քանի որ նոր Թուրքիա է և 1920 թվականի ոգի…այս հարցը դրանից միայն կշահի:

Էդողանի համար որոշել եմ նոր գիրք կազմել. Մուստաֆա Քեմալի 1915 թվականի հայերի տեղահանության և ջարդերի վերաբերյալ արտահայտած մտքերը կհավաքեմ ու կներկայացնեմ»:

Ermenihaber.am