ERMENI HABER AJANSI

Թուրքիայի կառավարության պաշտոնական կայքում, ըստ թուրքական էլեկտրոնային լրատվամիջոցների, տեղադրվել է հայտարարություն ապրիլի 1915-ի 24-ի կապակցությամբ: Վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի անունից կառավարության տարածած գրավոր հայտարարության մեջ կարևոր է համարվում մարդկային ողբերգությունների ու վշտերի ըմբռնումը` անկախ կրոնական և էթնիկ պատկանելությունից:

«Մարդկության պարտքն է հիշել, ոգեկոչել և կիսել Օսմանյան կայսրության քաղաքացիների, այդ թվում և հայերի այդ շրջանում ապրած ցավը: 1915-ի դեպքերի վերաբերյալ տարբեր տեսակետների ու մտքերի ազատ արտահայտումը անհրաժեշտություն է բազմակարծության և ժողովրդավարության մշակույթի տեսանկյունից: Թուքիայում կան մարդիկ, որ այդ ազատ մթնոլորտը դիտում են որպես առիթ մեղադրական, վիրավորական, երբեմն նույնիսկ սադրիչ արտահայտություններ անելու համար»:

Անընդունելի է համարվում այն, որ 1915-ին տեղի ունեցածն օգտագործվի Թուրքիայի դեմ որպես պատրվակ քաղաքական կոնֆլիկտներ ստեղծելու համար:

«Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին եղած ցավալի իրադարձոթյունները բոլորիս ընդանուր վիշտն են: Պատմության այդ ցավալի շրջանին արդարամիտ հիշողության տեսնակյունից նայելը մարդկային և գիտական պատասխանատվություն է»:

Նշվում է, որ ամեն կրոնի ազգերից միլինոավոր մարդիկ են զոհվել Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ: Բայց դա չպետք է խոչընդոտ լինի թուրքերի ու հայերի միջև համակրանքի հաստատելու և փոխադարձաբար մարդկայնորեն վերաբերվելու համար:

Շեշտվում է այն միտքը, որ ժամանակակից աշխարհում պատմությունից թշնամանք սերմանելն ու նոր հակամարտություններ ստեղծելն անընդունելի և աննպաստ է հատկապես համատեղ ապագայի կերտման տեսանկունից: Կարևորվում է այն անհրաժեշտությունը, որ կապված է դիմացինին լսելու, նրան հասկանալ փորձելու, հաշտության ուղիներ որոնելու, ատելությունը դատապարտելու, հարգանք ու հանդուրժողականություն դրսևորելու հետ` հակառակ բոլոր անհամաձայնություններին:

«Այս ընկալումով մենք` որպես Թուրքիայի Հանրապետություն, 1915 թվականի դեպքերը գիտականորեն հետազոտելու համար կոչ ենք արել պատմաբանների համատեղ հանձնաժողով ստեղծել: Այս կոչը դեռևս պահպանում է իր ակտուալությունը: Թուրք, հայ և օտարերկրյա պատմաբանների աշխատանքը 1915 թվականի դեպքերի վրա լույս սփռելու և  պատմությունը ճիշտ հասկանալու գործում կարևոր դեր կխաղա:

Մեր արխիվները բաց են բոլոր հետազոտողների առաջ: Այսօր մեր արխիվներում գտնվող հարյուր հազարավոր փաստաթղթեր բոլոր պատմաբանների տրամադրության տակ կարող են լինել:

Թուրքիան, որպես ապագային  վստահությամբ նայող երկիր, միշտ աջակցել է պատմությունը ճիշտ հասկանալու համար գիտական համապարփակ հետազոտություններին: Անկախ էթնիկ և կրոնական պատկանելիությունից հարյուրավոր տարիներ միասին գոյակցող , արվեստից մինչև դիվանագիտություն, պետական կառավարումից միչև առևտուր ամեն բնագավառում համատեղ արժեքներ ստեղծած անատոլիացիները նոր ապագա կերտելու հնարավորություն ու ներուժ ունեն այսօր:

Հայտարարության մեջ նաև նշված է, որ հինավուրց ժողովուրդները իրենց անցյալին հասուն մարդու պես վերաբերվելու, կորուստները իրենց վայել մեթոդներով միասնաբար հիշատակելու հարցում հույս ու հավատով են լցված:

«Մաղթում ենք, որ 20-րդ դարի սկզբում իրենց կյանքը կորցրած հայերը խաղաղության մեջ հանգչեն, իսկ նրանց թոռներին մեր ցավակցություններն ենք հղում: Կարեկցանքով ու հարգանքով ենք ոգեկոչում ենք նաև նույն ժամանակաշրջանում նմանատիպ պայմաններում մահացած մեր օսմանցի հայրենակիցներին` անկախ էթնիկ և կրոնական պատկանելիությունից»: 

Ermenihaber.am