Հիլմար Կայզեր. «Քրդերն այդքան էլ անմեղ չեն հայերի կոտորածների հարցում»

Հասարակական12:40, 30 Հուլիս 2014

Հիլմար Կայզեր. «Քրդերն այդքան էլ անմեղ չեն հայերի կոտորածների հարցում»

Հայոց ցեղասպանությունն ուսումնասիրող գիտնական Հիլմար Կայզերը «Դիարբեքիրի շրջանի հայերի ոչնչացումը» գիրքում անդրադարձել է հայերի կոտորածներին քրդերի մասնակցությանը և պատասխանատվությանը: Գիրքը հիմնվում է ցայսօր չօգտագործված օսմանյան փաստաթղթերի վրա և անգլերեն լեզվով հրատարակվել է Ստամբուլի Բիլգի համալսարանի հրատարակչության կողմից:

Կայզերը, Հայոց ցեղասպանությունը բնորոշելով որպես բոլոր ժամանակների ամենամեծ հանցագործություն, գրքում ներկայացնում է Դիարբեքիրի նահանգապետ Ռեշիդի և նրա շրջապատի ընտանիքների դերակատարումը ցեղասպանության և դրան նախորդող կոտորածների ժամանակ:

Կայզերը հարցազրույց է տվել «Ակոս» շաբաթաթերթին՝ անդրադառնալով այն հարցերին, որոնք արծարծվել են գրքում, այդ թվում նաև քրդերի դերակատարությանը և պատասխանատվությանը: Նա հայտնել է, որ քաղաքական շրջանակները և քրդական աշիրեթները մեծապես շահարգռված էին հայկական քաղաքական մրցակցությունը չեզոքացնելու և հայերի ունեցվածքին տիրանալու հարցում:

«1915 թվականից առաջ քրդական էլիտայի և «Իթթիհադ վե Թերաքիի» (Միություն և առաջադիմություն) միջև սիրախաղ էր սկսվել: Առաջինները, իրականում փորձելով սեփական հաշվարկներն իրագործել, «Իթթիհադ վե Թերաքիի» սպասելիքներն էլ իրականացրեցին: Անգամ ավելի առաջ գնացին: «Իթթիհադ վե Թերաքին» կառավարության քաղաքականությունը ֆինանսավորելու համար ցանկանում էր հայերի ունեցվածքը առգրավել որպես լքված գույք, սակայն, իրականում, շատ քիչ թվով հայկական ունեցվածքի տիրացավ: Սա էլ նշանակում է, որ քուրդ բնակչությունը, մասնավորապես քուրդ առաջնորդներն էին տիրացել այդ ունեցվածքին»,- հայտնել է Կայզերը:

Նա միևնույն ժամանակ նշել է, որ սա չի խոսում ո՛չ քրդերի կոլեկտիվ մեղավորության, ո՛չ էլ անմեղության մասին:

Ermenihaber.am