ERMENI HABER AJANSI

Թուրք գիտնական, գրող, հրապարակախոս, պրոֆեսոր Բասքըն Օրանը «T24» կայքում հրապարակված «Հայկական գույքը վաճառելու են հայերին» հոդվածում անդրադարձել է Ստամբուլի հայկական մանկատան «Քամփ Արմեն» ամառային ճամբարի խնդրին: Օրանը ներկայացրել է այն պատմական հանգամանքները, որոնք պատճառ են դարձել ներկա  իրավիճակին և առաջարկել է իրավիրճակից դուրս գալու լուծումներ:

Օրանը գրում է, որ «Քամփ Արմենի» շնորհիվ կրկին օրակարգում է հայտնվել պետության կողմից  ոչ մահմեդական հիմնադրամների թալանը, որը ստացել է «1936 հրամանագիր» անունը:

Ըստ Օրանի՝ թուրքական ազգային-պետության քաղաքականությունը  երկու հիմնական  ուղղություն ունի՝

1. Թուրքացնել նրանց, ում  հնարավոր է (ոչ թուրք մահմեդականներին):

2.  Էթնո-կրոնական զտման ենթարկել նրանց, ում հնարավոր չէ ասիմիլացնել (ոչ մահմեդականներին):

Ըստ հոդվածագրի՝  «Քամփ Արմենը» այս երկրորդ կատեգորիայի վառ օրինակ է:

1936 թվականի պետության որոշմամբ ոչ մահմեդական հիմնադրամները իրավունք չունեին անշարժ գույք ձեռք բերել, և 1936 թվականից հետո նրանց ձեռք բերած անշարժ գույքը  առանց հատուցման բռնագրավվում էր: Բասքըն Օրանը այս քաղաքականությունը համեմատում է մութ փողոցում քայլող մարդու վրա հարձակվելով թալանելուն:

Նա նշում է, որ  այս ամոթալի երևույթին վերջ տրվեց 2008 թվականին ընդունված հիմնադրամների մասին օրենքով: բայց արդյունքում առգրավված ունեցվածքի միայն 20 տոկոսն է  վերադարձվում, որի մեջ չկա «Քամփ Արմենը»: Այս տարածքը պետությունը 1983 թվականին առգրավել և անվճար հանձնել էր Սաիթ Դուրմազին: Վերջինս տարածքի նախկին սեփականատերն էր, որից հայկական հիմնադրամը1962 թվականին գնել էր տարածքը:

«Այստեղ  կարևորն այն է, որ  հայկական հիմնադրամի ձեռքից խլելով թուրքերին հանձնեն, այսինքն՝ թուրքականացնեն»,- գրում է Օրանը:

«Սա այն վայրն է, որտեղ ծանոթացել են Հրանտ Դինքը և Ռաքելը, որտեղ ամռան ամիսներին խնամել են որբ, անտեր, աղքատ հայ երեխաներին»,-նշում է հոդվածագիրը՝ ներկայացնելով լուծման տարբերակները և առաջ քաշելով լուծման սեփական տարբերակը:

1. Փոխհատուցում

Ճամբարի կարևոր նշանակության պատճառով հայ համայնքը նրա դիմաց փոխհատուցում չի ընդունում: Անգամ եթե հայերը համաձայն լինել փոխհատուցման, դա հնարավոր չէ, քանի որ 2008 թվականին հիմնադրամների մասին նոր օրենքով փոխհատուցում նախատեսվում է միայն այն ունեցվածքի համար, որը գտնվում է գանձարանի կամ հիմնադարամների գլխավոր վարչության իրավասության ներքո:

2. Գույքի օտարում

Հանրային նպատակներով օտարված գույքը պետությունը համապատասխան նպատակների համար օգտագործման պայմանով կարող է հանձնել այլ անձանց: Սակայն այս դեպքում էլ պետությունը մի օր կարող է հրաժարվել և գույքը հետ վերցնել:

Նման պայմաններում Օրանն առաջարկում է արդար և վերջնական լուծում: Այն է՝ ճամբարը սեփականության վկայականի համաձայն հանձնել հայկական համայնքին:

«Եթե պետությունն իրեն իսկապես պետություն է համարում այս ամոթը պետք է մաքրի և կայուն մի լուծում գտնի: Թող նոր օրենք ընդունեն, ըստ որի, 1936 թվականի որոշման արդյունքում հիմնադրամներից առգրավված և այլ անձանց վաճառված գույքը վերջին սեփականատիրոջից պետք է գնել և հանձնել համապատասխան սեփականության վկայական ունեցող հիմնադրամին»,- եզրափակել է Օրանը: