Հասարակական10:18, 18 Օգոստոս 2015
Genom Türkiye. «Ներկայիս Թուրքիայի բնակչությանը գենետիկորեն ամենամոտը հայերն են»

Աշխարհի գրեթե բոլոր ազգերն իրենց ծագման պատմությունը կապում են մեկ ընտանիքի հետ, բոլոր ծագումնաբանական առասպելները նմանատիպ ուղղվածություն ունեն: Այնինչ, գիտությունն այդ առասպելները չի հաստատում:
Թուրքական «Genom Türkiye» գիտական կայքը ներկայացնում է թուրք ազգի և լեզվի ծագումնաբանության վերաբերյալ շատ հետաքրքիր մի հոդված՝ կոտրելով միջինասիական երկրների ազգերի վերաբերյալ թուրքերի մեջ տարածված այն կարծրատիպերը, թե նրանք բոլորը «թուրքական» կամ «թուրքալեզու» ազգեր են:
Ըստ աղբյուրի՝ Միջին Ասիայի ուրալ-ալթայական լեզուներով խոսող ազգերից միայն թուրքմեններն են, որ իրենց թուրք են համարում, մյուս ազգերը՝ ուզբեկները, ղազախները, ղըրղըզները, թաթարները, թեև հեշտությամբ հասկանում են միմյանց լեզուն և ընդունում են թուրքերի հետ իրենց ազգակցությունը, սակայն իրենք իրենց թուրք չեն համարում և իրենց այլ կերպ են անվանակոչվում:
«Թուրքիայում տարածված ամենահիմնական սխալն այն է, որ «թուրքերեն» անվանումը ընկալվում է որպես ուրալ –ալթայական լեզուների ընդհանուր անվանում: Մինչդեռ «թուրք»-ը ուրալ-ալթայական լեզուներով խոսող ազգերի միայն մի մասի անունն է , իսկ «Թուրքիստանը»՝ Միջին Ասիայի տարածքի միայն մի հատվածի անվանում, այլ ոչ թե այն ողջ տարածքի անվանումը, որտեղ խոսվում են ալթայական լեզուները: Օրհոնյան արձանագրություններում անգամ թուրքերի հետ միասին հիշատակվում են նաև ղըրղըզները, թաթարները, և այս հասկացություններից ոչ մեկը մյուսին չի ընդգրկում»:
Ըստ աղբյուրի՝ Օսմանյան կայսրությունը եվրոպական աղբյուրներում սկսեց հիշատակվել որպես թուրքական պետություն 19-րդ դարի կեսերից՝ շնորհիվ ծագումով թուրքմեն Սելջուկ Բեյի: Իսկ այնուհետև, Օսմանյան կայսրության հզորացմանը զուգընթաց կայսրության ներսում ապրող բոլոր ազգակից ժողովուրդները գերակայող թուրքերի ազդեցության տակ սկսեցին անվանակոչվել ընդհանուր «թուրք» անվամբ:
Ի լրումն այս փաստարկների՝ աղբյուրը հիշեցնում է նախաօսմանյան ժամանակաշրջանը, երբ նույն աշխարհագրական տարածքներում գերակշռում էին թաթարները (Չինգիզ խանից հետո հիմնված պետությունները ձևավորել էին մոնղոլ–թաթարական կայսրություն) և այդ շրջանում, ճիշտ օսմանյան կայսրությունում եղածի նմանությամբ, բոլոր ազգակից լեզուները թաթարերեն անման մեջ էին միավորվում, իսկ ազգակից ժողովուրդները համարվում էին թաթարներ, ինչը, բնականաբար, հեռու էր գիտական հիմնավորումներ ունենալուց:
Այղբյուրը նշում է, որ այդ շրջանի ռուսական պատմական աղբյուրներում նույնիսկ կարելի է հանդիպել «Ադրբեջանական թաթարներ» և նմանատիպ այլ ձևակերպումների, որոնք ևս գիտականորեն հիմնավորված չեն և պայմանավորված են թաթարների՝ տվյալ ժամանակի գերակա ազգը լինելու հանգամանքով:
Ի լրումն այս ամենի՝ «Genom Türkiye»-ն ներկայացնում է Թուրքիայի բնակչության գենետիկական կազմի հետազոտությունների վրա հիմնված ծավալուն վերլուծություն, որտեղ ցույց է տրվում Թուրքիայի բնակչության ոչ միատարրությունը և ներկայացվում Անատոլիայի տարբեր շրջանների բնակիչների գենետիկական կազմի ու ծագումնաբանության վերաբերյալ բավական ամբողջական և հիմնավոր տվյալներ:
Ներկայացված արդյունքները հիմնված են իրենց տեսակի մեջ եզակի գիտական աղբյուրների տվյալների վրա, մասնավորապես՝ Թուրքիայի գենետիկ կազմի վերաբերյալ միակ ամբողջական հետազոտության՝ արված 9 աշխարհագրական մասի բաժանված Անատոլիայի բնակչությունից վերցված 523 ԴՆԹ նմուշի հիման վրա, ինչպես նաև՝ «National Geographic»-ի հետ համագործակցության շրջանակներում գենետիկական նախագծեր իրականացնող “Family Tree DNA” կազմակերպության տվյալների վրա: Նշենք , որ ԱՄՆ –ի Տեքսաս նահանգում գտնվող “Family Tree DNA-Genealogy by Genetics” ընկերությանն է պատկանում աշխարհի ամենահարուստ գենետիկական տվյալների արխիվը:
Նշենք միայն այդ արդյունքների առավել ուշագրավ կետերից մեկը, համաձայն որի՝ «Ներկայիս Թուրքիայի բնակչության ամենամոտ գենետիկական ազգակիցները հայերն են»: Հայերին հաջորդում են վրացիները, արաբներն ու հույները:
Այս ենթաբաժնի վերջին նորությունները

Մի քանի րոպե անց մայրը նկատել է կատարվածը և դուրս է բերել նրան աղբարկղից:

Թուրքիայի համար «Ակտիվ ծերացման ինդեքսը» 2024-ին հասել է շուրջ 30-ի:

Տարեսկզբից մինչև փետրվարի վերջ Թուրքիա է մեկնել 463․865 իրանցի՝ դառնալով օտարազգի տուրիստների ամենամեծ խումբը։
Ուղիղ խոսք

Անկարայում հարձակում TUSAŞ-ի վրա․ մանրամասներ և վերլուծություն
ամենաշատ ընթերցված
Այս ցուցանիշով Թուրքիան աշխարհի երկրների ցանկում զբաղեցրել է 17-րդ հորիզոնականը։
«1915-ին Թուրքիայի 13 միլիոն բնակչության 3 միլիոնը կազմում էին քրիստոնյա ժողովուրդները։ Այսօր բնակչությունը 86 միլիոն է, բայց քրիստոնյաների թիվը ընդամենը 50 հազար է: Ինչու՞»։
Հրապարակվել է հոդված Հայաստանի տեխնոլոգիական ոլորտի զարգացման մասին։
Ամերիկյան «New York Times» օրաթերթն ուշադրություն է հրավիրել Թուրքիայում աճող ավտորիտարիզմի վրա։
Կա՞ արդյոք երաշխիք, որ հայկական կողմի հետ հարաբերությունները կարգավորելուց հետո մի օր թուրքը կրկին «թուրը չպիտի սրի»:
Օրացույց
Հարցումներ
Այս տարի կբացվի՞ հայ-թուրքական սահմանը 2 երկրների քաղաքացիների համար:
արտարժույթ
EUR | TRY | USD |
549.84 | 90.05 | 485.12 |