ERMENI HABER AJANSI

Bir süre önce Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) konuşma yaparken Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti ya da AKP) Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan dramatik bir hikaye anlattı. Anılan hikayeye göre, 1945 yılında, Türk tarafına geçen ve siyasi sığınma isteyen 146 Azeri aydını vurularak öldürüldü. Erdoğan büyük ihtimalle doğruyu söyledi, aksi takdirde o teşhir edilmiş olurdu.- Bu uydurma hikaye değil. "Azerbaycanın  aydınları"ı gerçekten öldürüldü., ama bu konuda çok sayıda soru var. Özellikle, kimin kimi nerede öldürdüğünü,  cesetlerin nereye gömüldüğünü henüz bilinmemektedir.

İşte burada karşımıza şu soru çıkar: Erdoğan bu hikayeyi ne amaçla hatırlattı?

 Türk basınına dayanarak, Erdoğan’ın bu hikayeyi CHP’lilerin itibarine zarar verme amacıyla anlattığını düşünülebilir. 1945 yılında Turkiyenin Cumhurbaşkanı 1938-1972 yılları arasında Cumhuriyet Halk patistinin lideri olan Mustafa İsmet İnönü imiş. Tabii ki bu versiyon’da mantık var, Erdoğan muhalefetin konumunu zayıflatmak firsatı kaçırmayacaktı. Ancak bu mesaj sadece CHP’ye karşı değildi. Aslında, CHP’nin iktidar olduğu yılları sırasında  Türkiye o kadar kanlı cinayeti yaptı ki Erdoğan bunların hakkında anlatsaydı yüzyıllar da yetmeyecekti.  Erdoğan, Kemalistlerin, Yunan kentlerini yandıkları ve nufüsü da katlediklerini, Dersim kürtelerinin soykırımı , ve bu kürtelerin Türkilerin yoğun yaşadığı bölgelere taşıdıkları  ve Hıristiyanların katlimaları hakkında anlatabiliyordu.

Erdoğan, 1960 yılları başlarinda sadece Ermenilere karşı yürütülen vergi politikasi hakkında anlatabiliyordu ya da Sovyetler ordusundan Türkiyeye kaçan binlerce bulgarın kaderlerini anlatabiliyordu. Yani, Bu partinin tarihindeki kanlı izler Erdoğana birçok şey hakkından anlatmaya izin veriyor. Ancak Erdoğan Azerilere ilişkin hikayesini seçti, neden?               

 Erdoğanın anlattığı hikaye Azerbaycanın yönetimine de yönelik olduğunu görünüyor. Bilindiği gibi Erdoğan ile İlham Aliyev arasında derin anlaşmazlıklar var, bunu sebebi Azerbaycan-İsrail dostluğu, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin gerginliği, ve Azerbaycanın tarafından Kürt isyancılarına verilen mali ve teknik yardımdır. Nitekim, son günler PKK üyelerinin, Azerbaycan aracıyla elde ettikleri İsrail istihbarat donatımın kullandıklarını belli oldu. Demek ki öldürülen 146  Azeri adayları hakkında anlatan Erdoğan Azerbaycanın “ulusal lideri” olan Heydar Aliyevin itibarına darbe vermeyi amaçlıyor. Azerbaycanda bunu anladılar. Nitekim  popüler “Zerkalo” gazetesi Erdoğanın anlattığı hikayeye hemen  tepki verdi. Zerkalo konuya ilişkin olarak “ Erdoğan kimin hakkında konuşuyordu?” adlı bir yazı yayımladı.

Galiba çok acele etmişler, çünkü “Zerkalo” gazetesinin yazısı çok ilkel oldu. Anılan yazıyı kaleme alanlar “Ne Tükiye ne de Azerbaycan arşivlerinde Erdoğanın anlattığı hikayenin gerçekliğini kanıtlayan olgular yok” diye yazmışlar, ve bu şekilde yazarlar kendilerinin bu hikayeden haberdar olduklarını gösterdiler. “Zerkalo” gazetesi versiyonuna göre 146 Azeri aydınlar Türkiye sınırını kendi iradesiyle değil, Sovyet  İçişleri Halk Komiserliği çalışanları tarafından uçağa zorlu bindirilip geçtiler.  ”Zerkalo” gazetesinin versiyonuna göre Türkiye’deAzeri aydınlar,  Azerbaycan Komünist Partisinin Merkez komitesi genel sekreteri Mirdjafara Bagirovanın iradesine rağmen kurşuna dizildi.

Mirdjafara Bagirovanın Stalini bu karardan vazgeçirmeyi çalışıyordu, ama basarılı olamadı. Gazeteye göre Azeri aydınlarını götüren Sovyet İçişleri Komiserliği çalışanları Ermeni general  M. Stepanyan yönetiyordu. Aydınlarin kurşuna dizilmesi ise “Smersh (Смерть шпионам- casuslara ölüm” )” bülümünden Ermeni asıllı 29 asker gerçekleştirdi. “ Zerkalo” gazetesinin yazarları versiyonlarını daha inandırıcı yapmak için “Azeri bilim adamlarını taşıdığı uçağın numarasını” ve operasyon “kodunu” dahi yazmışlar (Hatırlatalım ki anılan  yazının  başlangıcında yazarlar Erdoğanın anlattığı bu hikayenin gerçekliğini kanıtlayan olguların olmadiğını belitmişler).   Acelecilik gazeteye başka bir şaka oynadı. Mesele şu, ki Erdoğan Türkiye sınırını "Azerbaycan aydınları" tarafından geçtiği ve onların o zamanki Türk yetkililerin tarafından iade edilmesi hakkında konuştu. Ilginçtir, ki Erdoğan’ın bahsettiği bu konuşma Türkiye Parlamentosu’nda mebus olarak ve Ismet Inönü’nun torunu olan Gülsün Bilgehan ikna etmiş. 

Yazdığı gazete makalesinde dede’nin bu aydınların iade edilmesi icin zorunlu bir durumda olduğunu dedi, çünkü Stalin’nin bu olayı Türkiye ile savaş başlatmak için bir bahane olarak kullanma istediğini tespit etmiş. Böylece, "Azerbaycan aydınları" gerçekten SSCB’e iade edilmiş ve orada’da hain olarak hemen idam edilmiş. Ve burada yeni bir entrika ortaya çıkıyor. “Sabah” gazetesinin yazdığına göre SSCB vatandaşı olan “azerbaycanlı aydınlar” Aras nehrinin Boraltan köprüsün geçtikten sonra hemen kurşuna dizilmişlerdir. Gazetenin belirtiğine göre bu kişiler elleri bağlantılıktan sonra Türklerin gözü önünde kurşuna dizilirler. Boraltan köprüsünün Nahcivan özerk Bölgesini Türkiye ile bağladığını ve bu olayın 1945 yazının sonu sonbahar başında gerçekleştiğini belirtmek isteriz.

Aynı zamanda “Zerkalo” gazetesinin bir haberinde kurşuna dizilenlerin gerçekte Azerbaycanlı Yahudi olduklarının iddia edildiğini de eklemek gerekir. 1945 yılında Yahudilerin SSCB baskı altında olmamalarına rağmen bazı Yahudilerin kurşuna dizilmeriyle ilgili olabileceğini de önünde bulundurmaktayız. Nahcivanda kurşuna dizilen aydınların arasında Yahudi kökenli olanların da bulunmuş olma ihtimalını olanların da gözden ırak tutmamaktayız. “Gereksiz kosmopolitizme karşı mücadele’’ SSCB’de 1948 yılında “Doktor davası” ise 1953 yılında vukubulmuştur.

Bu olaylara kadar SSCB vatandaşıYahudilere karşı baskı uygulanmamaktaydı ve SSCB’de Yahudilerin mevzileri o kadar sağlamdı ki 1944 yılında neredeyse Kırımda bir “Kırım Yahudi Özerk Cumhuriyeti” kurmak üzereydiler. 1945 yılında Yahudilerin SSCB ’den toplu olarak kaçmasını gerektirecek bir durum yoktu ve 146 yahudi kökenli “azerbaycanlı aydının” Türkiyeden sürülerek Ermeni sınır muhafızları tarafından kurşuna dizilmesinin, Azerbaycanın Ermeni karşıtı paranoyasıyla açıklamak mümkündür.

Günümüz Türk-İsrayil ilişkileri ile Türkiye’deki Yahudi karşıtı ruhalı ortamında Erdoğan’ın CHP’ye Yahudilerin kurşuna dizilmiş olduğundan bahsetmesi mümkün gözükmektedir. Bütün bu olaylarda Heydar Aliyev’in rölu daha ilginçtir. 1941 yılında dayı’nın himayesi o altında lan 18 yaşindaki Heydar Aliyev’in Nahcıvan Özerk Cumhuriyetin’in “NKVD” bir bölümünun ve aynı zamanda da “Nahcıvan halk komisarlar şurası” başkanı tayin edilmesi ve 1948’a kadar çalıştığını açıktır.

Türklerin hemen gözlerin önünde yürütülen idam hakkında Aliyev’in bilmemesi söz konusu değil. Neden Aliyev hayatın sonuna kadar sessiz kaldi?. Komünist partisinden biletini geri çevirmesinden ve Kremlin ile ilişkilerin bozulmasından sonar da, karşısında bir devrim hazırlaması için Rusya’yı açıkça suçlamasından sonar da sessiz kaldı. Bütün bu sorunlar daha özel önem taşımaktadır. Aslında, 1990`lı yılların ikinci yarısında Azerbaycan’nin arşivinden 1945 yılına dair belgeler de dahil olmak üzere yüzlerce cilt izsiz kaybolduğu dikkat çekici. Hatırlayım, ki Haydar Aliyev 1993-2003 yıllarında Azerbaycan cumhurbaşkanı olmuştur.  

Levon Melik-Şahnazaryan

Ermenihaber.am