Türkiye’de farklı kültürleri barındıran tarihi kale çöplüğe dönmüş durumda

Bölge12:16, 31 Ekim 2014

Türkiye’de farklı kültürleri barındıran tarihi kale çöplüğe dönmüş durumda

Orta Paleolitik Çağ’dan başlayarak onlarca medeniyete ev sahipliği yapmış yukarı Mezopotamya’nın en eski yerleşim yeri olan Eğil Kalesi ile vadisi, yapısı ve içinde yer alan tarihi mekanları ile kültürlerin başkentliğini yapıyor.

Tarihi kaynaklarda kalenin Asurlular tarafından yapıldığı anlatılmakta ancak, Orta Paleolitik Çağ’dan bu yana yerleşim yeri olarak kullanıldığı belirtiliyor.

Kalenin sırasıyla, Urartu, Romalılar-Partlar, Büyük Ermeni Krallığı, Bizanslar-Sasaniler, Abbasiler ve Osmanlı kültürlerine başkentlik yapmış.

Kalenin kuzeydoğusunda, Dicle Baraj Gölü’nün kıyısında bulunan kral mezarları ana kaya oyularak, kümbete benzer şekilde biçimlendirilmiş, mezarların iç mekânları ise oda şeklinde düzenlemiş çizgi şeklinde kral figürü bulunmaktadır. Kral mezarlarının Asur krallarına ait olduğu belirtilirken, tarihi kaynaklar bu mezarların M.S. 502 yılında İran Sasani Hükümdarı II.Şapur tarafından yağmalandığını yazıyor. Kral mezarları yanı sıra, çok sayıda peygamberin de mezarının bu bölgede olduğu biliniyor. Tarihi Ermeni mezarlıklarında yer aldığı vadide dikkat çeken bir diğer ayrıntı ise, Müslüman ve Hıristiyan inancına mensup insanların mezarlarının yan yana olması.

Taşların oyması ile inşa edilen ve yüzyıllarla yayılan bir imarın sonucu olduğu tahmin edilen kalede yer alan oda, tünel ve sarnıçların hali ise içler acısı. SİT alanı ilan edilen ancak, yeterli derecede korunamayan kale ve çevresindeki yapılar harabeyi andırıyor. Özellikle son olarak yerleşim yeri olarak kullanan Ermeni halkının izlerinin taşıyan vadide, yer alan yapıların çoğu define avcıları tarafından tahrip edilmiş durumda. Ermeni kiliselerinin de bulunduğu alanda, yer alan yapılar taşlarının ise ilçede bazı evlerin yapımında hatta camilerin yapımında kullanıldığı iddia ediliyor. Tünellerin, odaları ve sarnıçların korunduğu, ancak atılan ve biriken çöpler nedeni ile özellikle tünellerin kapılarının kapalı olduğu görülürken, alkol ve uyuşturucu içenlerin mekanı olarak hala kullanıldığı belirtiliyor. Kalenin restorasyona ihtiyacının olduğunu belirten ilçe sakinlerinden Sedat Öcal, turizm için çok önemli olan bu mekanın gereken ilgiyi görmediğini söylüyor. Sorunu dışarıdan gelen ziyaretçilerin attığı çöplerini atması olarak gösteren Öcal, özelikle sarnıçlara atılan çöplerin toplanmasının zor olduğunu belirtiyor. İlçe Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün himayesinde bulunan alanın yeniden turizme kazandırılması ve tarihi dokusunun bozulmadan restorasyon edilmesi gerektiğini belirten ilçe sakinleri, özelikle çöplerin temizlenmesini istiyor.

Ermenihaber.am