ERMENI HABER AJANSI

Ermeni kadınlar dünyanın her yerinde siyasi, sosyal ve kültür hayatına damga vurup isimlerini tarih sayfalarına yazdırdı.

Çeşitli ülkelerde tarih akışını değiştiren Ermeni kadınlar şöyle.

1. Alenush Teryan (1920-2011) 

Astronom olan Alenush Teryan,  Tahran Üniversitesi Jeofizik Enstitüsü Uydu Güneş Gözlemevi’nin kurucularından biri.

Alenush Teryan, İran başkenti Tahran’da dünyaya geldi. Yeni Juğa Ermenilerinden olan babası, yazar olduğuna ragmen hayatın son 20 yılında İran’ın “Sepah bankasının” müdürü olmuştu. Teryan, İran’ın ilk kadın profesörü, ilk astronomi ve astrofizikçisi olduğu için “İran astronominin annesi” olarak adlandırılıyor.

Alenush Teryan konuk bulmayan öğrencilerin orada yaşayabilecekleri için Nor Juğa’daki evini Ermeni toplumuna miras bırakırken kendisi bakım evinde gözlerini sonsuzluğa kapattı.

2. Anahit Aghabekyan (Diana Abgar1859-1937)

Aghabekyan, dünyanda kadınların haklarının tanınmadığı bir dönemde devlet görevine yükseldi ve ismini tarihe dünyanın ilk kadın  konsolosu olarak yazdırdı.

Yazar, kamu görevlisi Anahit Aghabekyan  Burma başkenti Rangoon’da (bugünkü Myanmarın büyük şehirlerinden Yangoon) doğdu. Aghabekyan 1890 yılında Honkong’da hayatını Ermeni Mikayel Abgaryan ile birleştikten sonra ismini Diana Abgara değiştirdi. Diana Abgar 1919-1920 tarihleri arasında Japonya ve Uzak Doğu’da Ermenistan Bitinci Cumhuriyeti’nin konsolosu görevini sürdürdü.

3. Zabel Yesayan  (1878-1943)

Tarihte en cesur kadınlarından biri olarak tanınan Zabel Yesayan kadın hakları savuncularından biriydi. Amerikan ünlü gazetelerden biri Yesayan’ı  tınmlarken şu ifadelerini kullandı “Yesayan, kadınların zeki ve kararlı olması en tehlikeli  özelliklerinden sayılan bir zamanda faaliyet gösteren güçlü kadın örneğidir.” 

1878 yılında İstanbul’da varlıklı bir ailede dünyaya gelen ve en iyi okullarda okutlan Zabel, yüksek öğrenimini Sorbon’da tamamladı. Yesayan Fransa’dan  İstanbul’a geri dönüp yazar olarak hayatına devam etti. 1909’da Adana’daki Ermeni katliamına tanık olan Yesayan tüm bu dehşet verici manzaraları ayrıntılarıyla kaleme aldı. 1915’te bir şekil yurt dışına kaçtıktan sonra sürgünde de yazmaya devam etti, ancak bu sefer de Stalinistlerin eline düşüp Sibirya’ya sürüldü.

4. Anita Conti (Anita Karagoshyan 1899-1997)

Conti ilk kadın okyanus bilimcisi. 1939 yılında 3 ay boyunca Arktik’e kadar yaptığı mavi yolculuğu esnasında balıkçılığın kötüye kullanımı ağır sonuçlara neden olabileceği fikrine varır. 1941-1943 yılları arasında balık gemisiyle Afika’ya yolculuk yapan Conti, Fransız Amirallığın  talimatıyla balıkçılığın metodlerini, yeni haritalar ve yeni balık çeşitlerini topladı.

5. Zaruhi Kavaljyan (1877-1969)

Türkiye’nin ilk kadın doktoru. Kavlajyan, 1875 yılında Boston Tıbbı Üniversitesi’nden mezun olan ve Adapazar ile İzmit’te doktor olarak çalışan Serop Kavaljyan’ın ailesinde doğdu. Osmanlı İmparatorluğu’nda kadınların tıbbı öğrenmeleri yasak olduğu için Kavaljyan,  Adapazar'ın Amerikan  bayan kolejinden mezun olduğu 1989 yılında eğitimini devam etmek için ABD’ye gitti. 1903 yılında İllinois Üniversitesi’nin Tıbbı Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Adapazar'a dönüp babasıyla doktor olarak çalıştı. Birinci Dünya Savaşı yıllarında doktor, yaralılara ve maruz kalanlara yardım çalışmalarına katıldı. Daha sonra İstanbul’a yerleşen Kavaljyan ders vermeye devam ettiği Üsküdar’daki Amerikan bayan kolejinde Doktor Kaval adıyla biliniyordu.

6. Anna Ter-Vardanyan (1920-2011)

Ter-Vardanyan ABD Deniz Kuvvetleri’nin ilk kadın subayı. Subay rütbesini 1959 yılında Newport (Road Island) deniz kuvvetleri kolejinde aldı ve E-9 rütbesine yükselen tek kadın asker oldu.

7. Gohar Vardanyan (1926)

Sovyet Birliği ajanı. 16 yaşındayken daha sonra eşi olacağı Gevorg Vardanyan’ın Tahran’da kurduğu gruba katıldı. Vardanyan Tahran’da 1943 yılında Sovyet lideri Josef Stalin, ABD Devlet Başkanı Franklin Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Winston Churchill`e karşı düzenlenen suikast hazırlığını ortaya çıkardı. 1950’lerinden beri Gevorg ve eşi Gohar Vardanyan 30 yıl boyunca yurdışında ajan olarak görev yaptı. Çiftin düzenledikleri operasyonlarının çoğu şimdiye kadar gizli tutuluyor.

8.  Anna Pogharyan

20 yaşındaki Kanada'lı Ermeni kız yeni diyaliz makinesinin yaratıcısıdir. Uzun bir süre içerisinde yerel bir hastanede gönüllü olarak çalışan  lise öğrencisi, diyaliz makinalarının teknik özelliklerini ve diyaliz hastalarının tedavi süreçlerini inceden inceye araştırıp yeni tip diyaliz makinası tasarısını hazırladı.

Bütün dünyada diyaliz makinalarının fiyatı yaklaşık 30 bin dollar iken, Anna'nın tasarladığı bu makina hastalara sadece 500 dollara mal olup, onların hastaneye gelmeden tam evde tadavilerine devam etmelerini ve diyaliz sürecinin daha az acılı olmasını sağlayabilecek.

Aslında bu cihaz, sağlık dünyasında gerçek bir devrim yapabilmektedir.  Héma-Québec şirketinin uygulamalı araştırmaları müdürü Lui Tibo, “Bu cihaz insanlığa büyük yarar getirip sağlık hizmetlerinin ücretini indirilmesine ve tedavi sürecinin kolaylaştırılmasına yol açacak. Genel olarak, bu mükemmel bir girişimdir” ifadelerini kullandı.

9. Karine Movsisyan

18 yaşındaki Movsisyan kanser tümörünün büyümesini önleyen metodunu keşfetti. Çek Cumhuriyeti’nde yaşayan Movsisyan bu keşfi sayesinde 29. “AB en iyi genç bilim adamı” yarışmasının galibi tanındı. Yarışmanın galibine Avrupa’daki önde gelen bilim araştırma enstitülerinde staj yapma şansı veriliyor.

10. Carolyn Rafaelian

Rafaelian "Forbes" dergisi tarafından yayınlanan ve Amerika'nın "servetini kendi kazanan en zengin kadınlar" isimlerini içeren listede yer aldı.

Amerikalı Ermeni tasarımcı, iş kadını ve hayırsever Rafaelian 2004 yılında "Alex & Ani" şirketini kurup Rhode İsland'da bulunan kuyumcu fabrikasını geliştirmeye ve kendi markasının en temel ürünü olan burç simgeli bilezikler üretmeye başladı.

Şirketin, 2010 yılında yaklaşık 4.5 milyon dolar seviyesinde olan yıllık geliri, 2015'te 500 milyon dolara ulaştı. Alex & Ani"nin, ABD genelinde 65 ayrı mağazası bulunuyor, ayrıca yüzlerce AVM'de temsil ediliyor.

11. Margarita Simonyan

Simonyan Rus haber ajansı “Rossiya Segodnya” ve “Russia Today” TV kanalının genel editörü. Dünyaca ünlü ekonomi dergisi Forbes, Simonyan’ı dünyanın en etikli kadınlar listesine dahil etti. 52. sırada bulunan Simonyan listede 65. sırada yer alan ABD’nin eski Dışişleri Bakanı ve Devlet Başkan adayı Hillari Clinton’u geride bıraktı.

Forbes, Simonyan’ı şöyle tanıttı: “Bir yıl önce dünya,  Margarita Simonyan’ın kim olduğunu bilmiyordu. Şimdi ise teknoloji, siyasi ve medya çerçeveleri onu tartışıyor.”

12. Agripina Vahanova  (1879-1951)

Vahanova, Rus balesinin ünlü isimlerinden biriydi. Balede “Vahanova” eğitim metodunun kurucusu. Geliştirdiği metod Sovyet eğitim sisteminde yer alırken dünya balesinde de etkili role sahip.

13. Cher (Cherlin Sarkisyan) 

Cher, Oscar, Grammy, Emmy ve 3 Golden Globe kazanan az oyunculardan biridir. Tüm zamanların en zengin müzisyenleri listesine dahil edilen oyuncunun servetinin 350 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor.

Ayrıca Cher, şarkılarının ABD'de en iyi müzik hit listelerinde on yıllarca birinci sırada bulunduğu tarihe geçen tek sanatçı.