ERMENI HABER AJANSI

Gürcistan – Ermenistan – İran rotasında bisikletle tura çıkan Türkiye’li gençler, Ermenistan’daki yolculuklarını ve Ermenistan’ın şehirlerini şöyle kaleme aldı:

“Sınıra doğru yaklaştıkça yol olduğunun kendi bile farkında olmayan yollar kafamızı karıştırıyor. Gri renkli bir iki köyü de geride bıraktıktan sonra, otobüs terminalinin arka kısmını andıran sınır kapısına varıyoruz. Vize işlemleri sırasında memurun “Azizcan” demesiyle çekincelerimiz buharlaşıyor. Can’ların ülkesine hoş geldik.

Gümrü’ye doğru ilerlerken tanıdık isimlerle karşılaşıyoruz. Ermenistan’ın daha birçok köşesinde Anadolu’dan isimlerle karşılaşacağız. İnsanların jest ve mimiklerinden, kullandığı baharatlardan ayranına kadar birçok şey Anadolu’daymışız hissi uyandırıyor. Zaten büyük bir kısmı birkaç kuşak önce Anadolu’dan gelmiş bir halktan söz ediyoruz. Kazancıyan, Demirciyan, Torosyan…

Sıradaki durağımız ülkenin 3. büyük şehri olan Vanadzor. Şehrin eski ismi, şehirdeki siyah renkli bir kiliseden geliyor: Karakilise. Stalin dönemindeki Sergey Kirov cinayetinin ardından, şehrin ismi Kirovakan olarak değiştirilmiş. Sovyetlerin yıkılmasından sonra ismi Vanadzor olmuş. Ülkenin 3. büyük şehrinin Anadolu’daki bir ilçe büyüklüğünde olması bizi oldukça şaşırtıyor.

Bir sonraki durağımız olan Dilijan şehrine doğru tırmanırken, 5-10 senelik ağaçlandırılmış alanlarla karşılaşıyoruz. Bu ormanlık alanlardan biri de Hrant Dink’in hatırasını yaşatıyor. Ülkede benzincisinden bakkalına birçok insan Hrant Dink’i, cinayetini ve Agos gazetesini biliyor. Ermenistan için yerin bulutları öptüğü ülke deniyor. Burada geçen birkaç günden sonra düz yolda bisiklet sürmenin nasıl bir his olduğunu unutuyoruz. Yol dediğin ya az eğimlidir, ya da çok eğimli.

2000 metre yükseklikte kuzu gibi yatan Sevan Gölü’ne ulaşıyoruz.  Sevan Gölü Ermenistan’ın denizi gibi. Sevan’dan Yerevan’a pedallıyoruz. Yerevan Ermenistan’ın gözbebeği denebilir. İsmi Van’a özlem anlamına geliyor. Diğer şehirlerine göre orantısız büyüklüğüyle ve sınıfsal eşitsizlikleriyle oldukça şaşırtıyor. Yakın dönemde hükümet karşıtı gösterilerin başını bu şehir çekiyor. Barcelona, Real Madrid formalarını görmeye alışkın olduğumuz küçük çocuklar, Ermenistan’ın yeni başbaşkanı Paşinyan’ın t-shirtlerini giyiyorlar.

Soykırım anıtı şehrin biraz dışında, bir tepenin üzerinde, ülkenin sembolü olan Ararat’ı (Ağrı dağını) seyrediyor. Sakinliği, müziği ve ateşiyle oldukça etkileyici bir anıt. Yerevan’a 20 km uzaklıkta bir şehir olan Ecmiadzin, dünyanın dört bir yanındaki Ermeniler için dini bir merkez.  Dini öneminin yanı sıra soykırımdan sonra yetimlerin sığındığı yer olarak da değer görüyor. Yerevan’dan çıkıyor, Ararat’a doğru yol alıyoruz. Büyük Ağrı ve küçük Ağrı dağlarının bu kadar yakın olması bir kez daha şaşırtıyor.

Bizim için Ermenistan turu Yerevan’dan çıktıktan sonra başladı diyebiliriz. Tarlasından karpuz getirip kesen, yol üstünde elimize kayısı tutuşturan, arabasını sağa çekip bize buzlu su veren, önümüzü kesip elimize bira tutuşturan, evlerine misafir etmek isteyen, en azından bir kahve ikram etmek isteyen insanlarla Yerevan’dan sonra karşılaştık.

Ermenistan-Nahçıvan gerilimini de yine Yerevan’dan sonra fark ediyoruz. Peşi sıra geçen askeri konvoylar sınır hattındaki gerilimi köylere iletiyorlar. Her gün birkaç askerin kaybedildiği söyleniyor. Artık sadece tırmanıyoruz. Benliğimizi kaybetmiş bir şekilde sadece tırmanıyoruz. Bisikletin tırmanmak dışında işe yaradığını düşünmüyoruz.

İran’a doğru giden tek bir ana yol var, biz de onu takipteyiz. Sırasıyla Yeğegnadzor, Vayk, Vorotan geçidi, Sisian, Goris giderken, artık kaya görmekten usanıyoruz. Neden 100 metre ötesini bile göremiyoruz, neden her yer kayalarla kaplı?