ERMENI HABER AJANSI

Ermenihaber.am karşılıklı özel temsilcilerin atanmasıyla Ermenistan ve Türkiye arasında başlayan diyalog süreci konusunda Türkiye’deki siyasi çerçevelerinden farklı isimlerle, sivil toplumu temsil eden şahıslarla röportajlar gerçekleştiriyor. Türkiye’deki siyasi çerçevelerin ve genel olarak toplumun bu konuda ne düşündüklerini okuyucularımızın dikkatine sunmaya çalışacağız.

Bu röportajı İstanbullu Ermeni aydın, gazeteci, yazar Hayko Bağdat ile yapıldı.

2016 yılından beri, doğup büyüdüğü toprakları terk etmek zorunda kalan Bağdat Almanya’da yaşıyor. Demokrasi, ifade özgürlüğü, genel olarak insan hakları ve Ermeni Soykırımı’ı konularında ısrarcı ve fedakar mücadeleyle biliniyor.

— 2020 yılında yaşanan 44 günlük Artsakh (Karabağ) savaşından yaklaşık 2 yıl sonra, Ermenistan ve Türkiye'nin özel temsilcilerinin atanmasıyla bir çözüm süreci başlatıldı. Mevcut aşamada Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesini gerçekçi buluyor musunuz?

- Türkiye-Ermenistan sınırının açılması, iki ülke arasındaki ilişkilerin normale dönmesi ve Soykırım meselesi gibi tartışmalar çok uzun süredir devam eden tartışmalar. Katledilen Hrant Dink’in arkasından gelen Ermeni gazetecilerin, Ermeni sivil toplumcuların, Ermeni siyasetçilerin her zaman savunduğu bir durum.

Tabii ki normalleşme, bir diyalog bir hedef olmalı. Tabii ki insanların daha kendisini huzur ve güven altında hissedeceği, silahların artık insanları rahatsız etmeyeceği bir dünya hepimizin hayali. Fakat… fakatla başlamak da istemiyorum, barışın, diyaloğun önünde bir ama'yla başlayan bir cümle kurmak istemiyorum. Ama gerçekten de Ermenistan’ın bir devlet olma vasfını tehdit eden, Talat paşa posterleriyle, Talat paşa armalarıyla tekrar Ermeni halkına yeni bir soykırım yaşatan, “Dünyadaki bütün ülkeler soykırımı kabul etmiş ne işe yaradı?” duygusunu bize hissettiren, yani Ermeni Diyasporası, Ermeni diplomasisi değil mi? Hani Ermenilerin yurtdışında yaptığı lobbi çok önemliydi. Amerika bile Soykırım dedi, Almanya zaten dedi, ne oldu?  Soykırımı kabul etmek Soykırım faili olan bir siyasi hattın hala yaşayan soykırımcı bir hattın aynı insanları bir kez daha katletmesini izin vermek ve sonuçlanabilir mi?

Bugün Almanya İsraili tekrar saldırabilir mi? AFD iktidara gelirse… Yahudileri tekrar tehdit edebilir mi? Soykırım büyük bir suç değil mi? O yüzden parlamentolarda kabul edilmedi mi? Bunun bize hiç bir sonucu olmadığını gösterdi ve Ermenistan içinde artık bir varlık yokluk kavgası söz konusu. Gerçekten aynı Kürtler için konuştuğumuz gibi. Bölgenin değişen durumunda, değişen yeni paylaşım savaşlarında, Ukrayna, Kafkasya, Ortadoğu ve hiç kimse güvende değil. Türkiye de güvende değil. Kendi sınırları büyütmek hayali Türkiye’ye daha önce çok pahalıya mal olmuştu. Dolayısıyla Ermenistan’ın stabil bir noktada bir uzlaşma sağlaması iyi bir fikir gibi gözüküyor. Dışarıdan konuşmak istemiyorum. Buna Ermenistan halkı en iyi bilir. Ermenistan halkı, içinde yaşayanların cevabı en önemli cevaptır. Fakat dışarıdan bakıldığında evet, bir normalleşme, mümkünse bir savaş tehdidinin ortadan kalkacağı bir huzur dönemi, bir toparlama dönemi herkese iyi gelir. Bunun yolu yordamı nasıl olacak? Göreceğiz. Karşımızda çok saldırgan, yayılmacı bir Türk devleti var yani.

— Taraflar bir kaç anlaşmaya vardı, ancak bugüne kadar Türkiye tarafından anlaşmaların hayata geçirilmesi için hiç bir adım atılmadı. Ankara, Yerevan ile ilişkilerini bilerek mi normalleştirmek istemiyor yoksa başka nedenler mi var?

- Bugün Milli Güvenlik Kurulu bunun beş yılda bir açıkladığı Türkiye’nin kırmızı kitabı olarak tayin edilen ve önümüzdeki beş yıl Türkiye’nin nasıl bir siyaset yürüteceği, devlet nasıl bir siyaset yürüyeceği, kimlerin tehdit olduğu, hangi bölgelerde ne faaliyetler yapacaklarına ilişkin beş maddeli bir karar açıklandı.

Bunun içerisinde Suriye var, başka konular var; Gülen cemaati için mücadele kararı var, fakat Ermeniler meselesi yok. Biliyorsunuz Ermeniler meselesi çok uzun süre Mİlli Güvenlik Kurulu kararlarında en büyük tehditlerden bir tanesiydi.
Bugün Türkiye Ermenistan’ı, Türkiye’deki Ermeni varlığını tehdit olarak görmekten vazgeçmiş bir siyasete sahip. Artık el yükseltmiş Türk devleti, iyice Ermenistan’ı diz çöktürmeyi başarına kadar zorlayacağı bir süreç yaşıyoruz. Bir daha karşılarına pek çok alanda sorun olarak çıkan Ermeni Soykırımı meselesi dahil olmak üzere gündemden, takvimden çıkarabilecekleri bir nihai çözüm arıyorlar. Onun için de Ermenistan’ın zor durumda oldukları bildikleri için onlara karşı diz çöktürmek için daha fazla bastırıyorlar. Şu anki durum budur. Yoksa üzerinde uzlaşılan icat bir şey kalmadı artık. Zaten neredeyse bir imzaya bakıyor. Ermenistan devleti de, Türk devleti de Azerbaycan’ın agresifliğine rağmen bir noktada uzlaşmaya hazır gibi görünüyor. 

— Yakın zamanda sınırlar açılır mı? Bu konuda ne düşünüyorsunuz?

- Erdoğan hükümeti bütün olayları, fırsat ve inşaat gözü ile bakar. Bu sınırların açılması, zaten çok zor durumda olan Türkiye’nin ekonomisine, inşaat sektörüne, ihracat, ithalat payına yeterli katkıyı sağlayacağı düşünülürse o kapıyı hemen, beş dakikada açarlar. Sorunlar biter de,Türkiye buradan para kazanır, Erdoğan ve ona bağlı inşaatçılar yeni işler alır, yeni havaalanları, yeni otoyollar, yeni binalar yapma fırsatı bulursa o kapı Türkiye’deki burjuvaziyi para kazandırır hale gelirse beş dakikada açarlar.