ERMENI HABER AJANSI

Uluslararası ilişkiler uzmanı ve Kadir Has Üniversitesi eski rektörü Prof. Dr. Mustafa Aydın, Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin önündeki başlıca engelin siyasi olduğunu ve bunun da Azerbaycan’ın mevcut pozisyonundan kaynaklandığını belirtiyor. Aydın’a göre Ankara, Bakü ile olan sıkı ilişkiler nedeniyle Azerbaycan’ın onayı olmadan Ermenistan’la ilişkilerde ileri adım atamıyor.

Aydın, Türkiye’nin Güney Kafkasya’daki stratejik çıkarları ve Avrupa ile daha yakın ilişkiler kurma arzusu doğrultusunda Ermenistan’la normalleşmeyi istediğini, ancak sürecin Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşmasının imzalanmasına bağlı olarak ilerlediğini vurguluyor. Türk hükümetinin bu koşulu uzun süredir koruduğu ifade ediliyor.

Her ne kadar diplomatik temaslar sürüyor olsa da, normalleşmenin ön koşulunun halen geçerli olduğu belirtiliyor. Aydın ayrıca, Ermenistan ile Türkiye arasındaki günlük uçuşlar, üçüncü ülkeler üzerinden gerçekleşen ticaret ve karşılıklı seyahatlerin, fiili anlamda bazı düzeylerde ilişkilerin zaten sürdüğünü gösterdiğini ifade ediyor.

Türk kamuoyunda Azerbaycan’ın tepkisinin etkili olduğuna dikkat çeken Aydın, geçmişte imzalanan protokollerin ardından Azerbaycan’dan gelen olumsuz tepkilerin, Türkiye’de hükümetlerin Bakü’yü yalnız bırakmama yönünde kamuoyu baskısıyla karşılaştığını hatırlatıyor. Bu nedenle, Türkiye’de hiçbir siyasi iktidarın Azerbaycan’ı dışlayarak Ermenistan’la ilişkileri ilerletmesi kolay görünmüyor.

Aydın, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki güçlü ekonomik ve askeri bağların da bu süreci karmaşıklaştırdığını ifade ediyor. Türkiye’nin Ermenistan’la normalleşmeye istekli olduğunu yineleyen uzman, bunun sadece Ermenistan’a değil, Türkiye’ye de stratejik fayda sağlayacağını düşünüyor.

Öte yandan, normalleşme sürecinde Azerbaycan’ın, Ermenistan Anayasası'nda değişiklik talepleri gibi yeni koşullar gündeme getirebileceği ihtimaline de işaret ediliyor. Aydın, Türkiye’nin şu anda bu tür talepleri dillendirmediğini ancak geçmişte, özellikle 1990’larda benzer konuların gündeme geldiğini hatırlatıyor. Türkiye’nin şu anda Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki gelişmeleri dikkatle izleyen bir tutumda olduğu değerlendirmesiyle görüşlerini tamamlıyor.