Yerevan’da 4-5 Kasım tarihlerinde düzenlenen “Orbeli 2025” Uluslararası Forumu’na Türkiye’den katılan TESPAM (Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi) Başkanı Oğuzhan Akyener Ermeni Haber Ajansı’na konuştu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği mezunu olan Oğuzhan Akyener, uzun yıllar TPAO bünyesinde birçok uluslararası projede görev almış, Libya ve Azerbaycan ofislerinde yöneticilik yapmıştır. Akademik alanda enerji ekonomisi ve yönetimi üzerine doktora çalışmalarını sürdüren Akyener, aynı zamanda TESPAM Başkanı olarak enerji politikaları, jeopolitik gelişmeler ve küresel enerji dönüşümü konularında önde gelen uzmanlardan biridir. Çok sayıda kitap, makale ve televizyon programıyla tanınan Akyener, Türkiye’nin enerji stratejilerinin şekillenmesinde aktif rol oynamaktadır. Akyener, Ermenistan-Türkiye normalleşme sürecinden konuşup son gelişmelerini, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ermenistan’a gelip gelmeyeceğini değerlendirdi.
– Ermenistan-Türkiye ilişkileri şu anda hangi aşamada? Herhangi bir ilerleme var mı?
– Ermenistan-Türkiye ilişkileri zaten ilerlemesi olmazsa, biz de burada olmazdık. Yani bir ilerleme var. Hatta Azerbaycan dahi burada. Türkiye özellikle son belki on beş yıldır Ermenistan’la olan ilişkilerini biraz daha, hani, Azerbaycan’la olan ilişkilerine de entegre bir sistemde, bir formatta, bir zeminde götürmeye çalıştı. Şu an artık alacak verecek davası da genel anlamda hani geçmişe dair illa, hani, ararsanız didik didik ederseniz sorunlarla karşılaşırsınız ama artık o süreçleri bence üç ülke de aşmış durumda. Bir bölgesel entegrasyon süreci zaten psikolojik anlamda başlamıştı. Bunun ihtiyacı, buna duyulan ihtiyaç noktasında. Şu an ilişkiler çok daha iyi seviyeye geldi diye düşünüyorum ve ilerleyecekte.
– Bildiğiniz üzere, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermenistan’daki en üst derece makamlardan ve bizzat Ermenistan Başbakanı tarafından Ermenistan’a gelmek davet edildi. Erdoğan’ın Ermenistan’a ziyaret yapıp yapmayacağını nasıl değerlendiriyorsunuz?
– Evet, bu ziyaret noktasında hani tabii ki tarih vermek kolay değil. Yani diğer taraftan hani cumhurbaşkanının gerçekten gündemi aşırı yoğun biliyorsunuz. Yani sadece bölgesel konularla değil, yani Rusya-Ukrayna savaşından, Hindistan-Pakistan arasındaki gerilimlere kadar birçok farklı konuyla uğraşan, ilgilenen bir dış politikası var artık Türkiye’nin. Yani Cumhurbaşkanı’nın gündemi tabii ki çok yoğun, ama belki süreç, bu barış süreci artık imza aşamasına gerçekten çünkü ön imzalar atıldı. Ama barış anlaşması gerçekten, hani, tam ve bir makro yol planı hayata geçirilmesiyle alakalı bir karar alınmış değil. Belki bu karar süreçleri netleştiğinde, yani belki arka planda bizim bilmediğimiz şeyler de oluyor olabilir. Hani, Ermenistan’ın Türkiye’den, Türkiye’nin Ermenistan’dan, Azerbaycan’ın Ermenistan’dan, Ermenistan’ın Azerbaycan’dan. Hani, bütün ilgili ülkelerin farklı talepleri de oluyor olabilir. O talepler ile alakalı konular da bitip, hani, artık böyle imza atıldığında sistem kurulacak seviyeye geldiğinde ki inşallah bu da çok uzun sürmez diye düşünüyorum. Zaten o ziyaret de gerçekleşecektir.
– Ama Sizce Erdoğan Ermenistan’a gelecek mi yoksa gelmeyecek?
– Yani ilişkiler o seviyeye geldiğinde cumhurbaşkanı da gelir. Ama yani bence bu pat diye de olmaz. Ama bir zaman alacaktır. Ama ilişkiler belli bir seviyeye geldiğinde, hani, belki şu tarz konular olabilir. Hani, biliyorsunuz soykırım gibi süreçlerle, hatta yani o sonuçta tarihi perspektifin çok daha da, yani o konulara girmek istemiyorum. Çünkü o konuların içerisinde çok farklı tarihi hususların günün objektifliğiyle değerlendirilmesi gerekiyor. Yani Türkiye zamanında demişti hani buyurun arşivler burada, herkes gelsin ortak bir komitede bakalım. Yani belki o hususlarla alakalı konular olabilir. Onun dışında yani, hani, güvenlik endişesi yoktur burada güvenlik değil, ama Cumhurbaşkanı dediğim gibi artık çok daha makro süreçlerle ilgileniyor iş. Hani, mesela bu tarz diplomatik toplantılarla, daha alt düzeyde bakanlı-bakanlarla, hani, gibi, gibi, gibi süreçlerle pekiştirilir, ısındırılır. Artık Cumhurbaşkanı’nın önüne koyulacak seviyeye getirildiğinde Cumhurbaşkanı da gelecektir zaten.
– Türkiye’de Trump’ın yoluna ilişkin görüşler neler ve nasıl değerlendiriliyor?
– Yani şöyle şimdi Trump yolu olarak ifade edilen tabii yani orta koridor derseniz Azerbaycan Zengezur Koridoru diyor. Türkiye’de bazı taraflar Türk Koridoru diyor. (Biz barış kavşağı diyoruz,- muhabir ekledi) Yani barış rotası da denebilir. Yani bunun çok fazla ismi var. Şimdi Trump’ın Türkiye’de toplum nezdinde bu Trump koridoru ifadesini yanlış anlayanlar da oldu. Ama Türkiye başından beri sürecin içinde olduğu için bu koridorun, yani zaten yerine göre, bazı açılardan Rusya bundan çok da memnun değil. Yani oluşturulan bu sistemden onun da farkındayız. İran da yerine göre tabii ki. Şimdi işte. Yani bu bağlamda Trump’ın bu noktada çözüm üretmesi Türkiye’yi sevindiren bir olay. Türkiye’nin de, olumlu karşıladığı bir olay.
Diğer taraftan zaten dediğim gibi şey, hani Türkiye başından beri böyle bir süreci destekliyordu. Yani Türkiye’nin derdi artık bir an önce tekrar çatışma olmasın, bölgeye barış gelsin. Yani hem Türkiye, hem Ermenistan, hem Azerbaycan, daha sonra Türk dünyası bu rota üzerinden bu süreçten faydalanabilsin. Nahçıvan orada hani yetim çocuk muamelesi görmesin. Çünkü gerçekten hani bazen Nahçıvan’a lojistik anlamda bir şeylerin sevk edilebilmesi ile alakalı süreçler, İran yolları kapatabiliyordu. Yani işte bunların hepsinin çözümüyle alakalı. Türkiye bir an önce artık normale dönsün, barış sağlansın, ilişkiler toparlansın derdinde. Yani o yüzden Trump’ın bu girişimi bence olumlu. Yani diğer taraftan Trump orada yani bütün işi ben yaptım, hani ben olmasaydım olmazdı değil yani aslına bakarsanız, hani, başından beri ilerleyen bir süreç var.
Trump sadece siyasi olarak bu süreci hızlandırdı. Pratik bir lider zaten. Liderleri Washington’da topladı, imzalar atıldı. Bir anda Trump yolu olarak ilan edildi. Ama Türkiye başından beri bu sürecin içinde. Yani o masada Türkiye hani Azerbaycan devlet başkanı varsa Türkiye de o masada demektir zaten bir açıdan. (Ama şimdi Trump zirvede,- muhabir ekledi) Fark etmez. Yani zirvede kimin olduğuna bakmıyor Türkiye. Türkiye, bölgede real anlamda sonuçta Trump’la da yakın bir diplomasi izleyen bir Türkiye var. Cumhurbaşkanımız özellikle Trump’la da çok yakın bir, hani, sıcak bir ilişki sürecini devam ettiriyor. Yani orada hani Trump’a mal edilmesi edilmemesi çok önemli değil, edilebilir. Önemli olan barışın gelmesi. Hani sonuçta bölgedeki bu üç ülke özellikle buradan en fazla fayda sağlayacak. Bunun sağlanması, yani bu açıdan bakmak gerekiyor.
Kaynak: Ermeni Haber
Yazar: Andranik Ter-Karapetyan
